กลไกป้องกันโรคของวัคซีนทำงานอย่างไร?

ถ้าเปรียบร่างกายเราเป็นหมู่บ้าน เชื้อโรคอย่างไวรัสที่ทำให้เกิดโรค Covid-19 ก็อาจจะเปรียบได้เป็นเสือโคร่งที่เข้ามากัดกินคนในหมู่บ้าน ซ้ำยังเป็นเสือโคร่งพันธุ์ที่แพร่ลูกแพร่หลานได้อย่างรวดเร็ว เป็นสัตว์ร้ายอันตรายที่ต้องจัดการให้อยู่หมัด

การใช้วัคซีนเพื่อป้องกันโรค เปรียบเหมือน การซ้อมล่าเสือของคนในหมู่บ้าน โดยหลักการคือเอาสิ่งที่คล้ายเสือแต่ไม่ดุเท่าเสือเพื่อให้คนในหมู่บ้านเริ่มตื่นตัว หาอาวุธ ซักซ้อมผู้คน เพื่อให้พร้อมไล่ล่าเสือเมื่อมันเข้ามาในหมู่บ้านจริงๆ

แต่การจะเอาเสือโคร่งตัวจริงมาให้ซ้อมก็อันตรายเกินไป ดังนั้นจึงต้องหาวิธีที่ปลอดภัยกว่า ที่ให้ผลในการกระตุ้นให้เกิดการซ้อมป้องกันตัว แต่ในขณะเดียวกันก็ไม่อันตรายจนถึงชีวิต

วัคซีนตัวแรกของโลกคือวัคซีนรักษาโรคทรพิษ (Small Pox) ซึ่งวัคซีนที่ว่านี้เป็นการนำเชื้อโรคที่คล้ายๆกันคือโรค Cow Pox ซึ่งเป็นเชื้อโรคที่อยู่ในวัวมาฉีดเข้าไปในตัวคน เชื้อโรคที่ว่านี้ไม่ดุนักเมื่ออยู่ในตัวคน ไม่ทำให้คนต้องป่วยถึงเสียชีวิต แต่มีผลกระตุ้นร่างกายให้สร้างภูมิคุ้มกันพร้อมที่จะรับมือกับเชื้อโรคตัวจริงคือ Small Pox

เปรียบเหมือนการนำเสือพันธุ์ที่ดุน้อยกว่า เช่น เสือดาว ซึ่งตัวเล็กกว่าเสือโคร่งมาก มาให้ชาวบ้านซ้อมมือกันก่อน

หลังจากนั้นได้มีการคิดค้นวิธีทำให้ไวรัสตัวจริงอ่อนแอลงไม่สามารถทำอันตรายคนได้ แต่มีผลกระตุ้นให้เกิดการสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาได้ เปรียบเสมือนทำให้เสือบาดเจ็บ ไม่แข็งแรงพอที่จะทำร้ายชาวบ้านได้ แล้วนำเสือที่ว่าไปปล่อยในหมู่บ้านให้คนได้ซ้อมล่าเสือกัน

มาถึงปัจจุบัน เทคโนโลยีวัคซีนได้พัฒนาไปไกลมาก เปรียบเทียบเหมือนว่าไม่ต้องไปหาเสือจริงๆมาแล้ว แต่เป็นการสร้างชุดเสือที่เอาไว้ให้คนใส่ปลอมเป็นเสือ ซึ่งฟังดูแล้วตลกมาก แต่ในแง่วัคซีนแล้วเทคโนโลยีนี้ใช้ได้ผลในการกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาจริงๆ

เทคโนโลยีสร้างวัคซีนด้วยวิธีนี้มีหลายตัวด้วยกัน แต่มีหลักการคล้ายๆกัน เปรียบเทียบเหมือนการใช้ 3D printer ในการสร้างชุดเสือปลอมขึ้นมา ซึ่งในการพิมพ์อะไรก็ตามจาก 3D printer สิ่งที่ต้องการก็คือ ไฟล์ ที่จะให้ 3D printer ทำการพรินท์ออกมาเป็นชุดเสือปลอมที่ว่านี้เอง

ทำนองเดียวกันร่างกายเรามีสิ่งที่เปรียบเสมือน 3D printer อยู่แล้ว คือสิ่งที่เรียกว่า Ribosome ซึ่งในการทำงานของร่างกายโดยปกติ Ribosome นี้จะนำ แบบ ที่ได้จาก DNA ของเราแต่ละคนมาสร้างเป็นสิ่งที่ร่างกายเราต้องการใช้ ไม่ว่าจะเป็นโปรตีน เอ็นไซม์ ฯลฯ อยู่ตลอดเวลา

ดังนั้นการใช้งานวัคซีนที่ใช้เทคนิคนี้ก็คือการฉีด แบบ ซึ่งเทียบเท่ากับ ไฟล์ 3D printer นี้เข้าไปในร่างกาย หลังจากนั้น Ribosome ในร่างกายก็จะนำแบบที่ได้มาผลิตเซลล์ที่หน้าตาคล้ายๆกับไวรัส เพื่อ หลอก ให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมานั่นเอง

มอร์ อิสเฮลท์ เป็นผู้พัฒนาซอฟท์แวร์สำหรับอุตสาหกรรมการดูแลสุขภาพ ได้แก่ HIS (Hospital Information System), Patient Mobile Application, Data Science & Machine Learning for Hospital

เราพัฒนาซอฟท์แวร์ให้ โรงพยาบาลรัฐบาล และ โรงพยาบาลเอกชน บริษัทผู้ผลิตยาและเวชภัณฑ์ รวมไปถึง มูลนิธิเพื่อสุขภาพ ที่ได้รับการสนับสนุนจากองทุนเพื่อสุขภาพระดับโลกในการป้องกันโรคเอดส์ โรคไวรัสตับอักเสบซี และโรคติดต่ออื่นๆ

มาร่วมงานกับเราในตำแหน่ง Hospital Platform Consultant และ Hospital Platform Developer เพื่อช่วยผลักดันระบบสุขภาพของไทยให้แข็งแกร่ง เป็นที่พึ่งทางสุขภาพให้คนไทยทุกคน